Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине караштуу Мамлекеттик салык кызматы көмүскө экономикага жана жалган ишкердикке каршы күрөшүүдө заманбап санариптик чечимдерди колдонууда. Бул тууралуу Мамлекеттик салык кызматынын басма сөз кызматы кабарлады.
Маалыматка караганда, эл аралык тажрыйбага таянып, Салык кызматы пландуу жана камералык текшерүүлөргө жаңы ыкманы киргизди. Санариптик маалыматтардын аналитикасы ишке киргизилгенден кийин салык отчетту санариптештирүү аркылуу салыктан качууга каршы күрөшүүнүн ыкмалары кескин өзгөрдү.
Ири маалыматтык технологиялар текшерүү чыгымдарын азайтып, булут системалары тобокелдик компанияларын аныктоого жардам берет. Санариптик чечимдер колдонулгандан бери үч айда 1 миллиард сомдон ашык каражат өндүрүлгөнү белгиленди. Кошумча эсептөөлөрдүн негизги бөлүгү салыктан качуу схемаларын колдонгон ишкерлерге туура келди.
Салык кызматынын төрагасы Алмамбет Шыкмаматовдун айтымында, кызматтын артыкчылыктуу максаттары – ири компанияларда салыктан качуу схемаларын аныктоо жана санариптештирүү аркылуу пландык текшерүүлөрдүн санын кыскартуу.
«Эгер биздин системалар аномалдуу көрсөткүчтөрдү же маалыматтардын ортосундагы карама-каршылыктарды аныктаса, мисалы, импорттоо жана сатуу боюнча, мындай ишкана текшерүү объектиси болуп калат. Бардык маалыматтар дал келген учурда бизнес кошумча тынчсызданууга учурабайт», – деди Алмамбет Шыкмаматов.
Мурда маалыматтарды талдоо учурунда Салык кызматынын кызматкерлери көмүскө схемаларды колдонгон бир катар компанияларды аныкташкан. Айрым учурларда алардын ишмердүүлүгүн салык кызматкерлери жашырып келишкен. УКМК кызматкерлери Кара-Суу райондук Салык башкармалыгынын мурдагы башчысын кармаган учурлар болгон.
Аныкталган схемаларга ылайык, жасалма жактарга катталган «бир күндүк» фирмалар аркылуу жок товарларга эсеп-фактуралар түзүлгөн. Ошондой эле эсепке алынбаган продукцияны мыйзамдаштыруу схемалары аныкталган: кайрымсыз салык төлөөчүлөр тез бузулуучу азыктарды импорттоп, алардын ордуна шектүү эсеп-фактуралар менен курулуш материалдарын саткан.
«500дөн ашык контрагент катышкан 135 уюм боюнча текшерүү тапшырмалары берилди. Бул эпизоддор боюнча келтирилген зыяндын суммасы 2 миллиард сомдон ашат», – деди Салык кызматынын төрагасынын орун басары Бакыт Джиенбеков.
Жарандарды кабардар кылуу жана маселеге көңүл буруу максатында Салык кызматы Айсалык (Aisalyk) YouTube-каналында программаны баштады. Ал жерде ири масштабдагы салыктан качуу схемалары үзгүлтүксүз көрсөтүлүп турат. Биринчи чыгарылышта аныкталган схемалар каралган.
Салык кызматы коомчулуктун колдоосуна үмүт артып, жарандарды так жана кылдат болууга чакырат. Мындай видеороликтер таза бизнеске ачык жана адилеттүү атаандаштык шартында иштөөгө жардам берет.
