АКШнын президенти Джо Байден, мындан бир кылым мурда Осмон империясынын маалында армяндар геноцидке кабылганын расмий тааный турган болду. Бул тууралуу Wall Street Journal гезити расмий билдирүүгө таянып жазды. АКШнын буга чейинки президенти Дональд Трамп, Түркия менен мамилелерди бузбоо үчүн мындай кадамга барган эмес.
Эске салсак, ушул жылдын март айында АКШнын Сенатынын Эл аралык байланыштар комитети, Байденди “армян геноцидин” таанууга чакырган. Конгрессмендер, 2020-жылы Байден президент боло элек маалда “армян геноцидин” таанып, жар салганын айтышып, эми өлкөнүн президенти катары геноцидди таанууга чакырышты.
Расмий маалыматка ылайык буга чейин, 1915-жылы Осмон империясы армян элин куугунтукка алып, кырганы үчүн бул окуя геноцид деп, таанылууга тийиш экендигин Байден билдирген.
Ал эми Дональд Трамп болсо 1915-жылдагы окуяны армян тилиндеги “Мец Егерн” («улуу кыргын») деген термин менен атап, бирок геноцид деп таануудан карманган.
Тарыхка карай, XIX кылымдын аягы – XX башында Осмон империясы армян элине каршы бир катар куугунтуктарды жүргүзгөн. Тарыхчылардын айтымында, 1915-жылы 1,5 миллиондон ашуун армян улутундагылар кыйноо менен өлтүрүлгөн. Учурда дүйнөнүн 23 мамлекети, Европарламент жана Дүйнөлүк чиркөөлөр кеңеши тарабынан “армян геноциди” таанылган.
Бирок, Түркия “армян геноциди” боюнча айыптоолорду четке кагып, Батыштын сын-пикирлерин өтө оор кабыл алышууда.
Түркия тарап “геноцид” деген терминден алыс болууга өтүнүп, 1915-жылы бир гана армян эли эмес, түрктөр дагы ири курмандыкка кабылганын айтышат. Ошондой эле, Түркия бийлиги тарыхчылардын эл аралык комиссиясынан архивдик документтерди көтөрүп чыгууну өтүнүп, объективдүү бүтүм чыгарууга чакырат.
